53 NECM (İndirilenler)

İnsanla görünen O İlah adına,

1. Bak belli vakitlerde indirilenlere,

("Necm": Yıldız, belli vakitler, belli vakitlerde indirilenler, resuller, vahiyler. "Heva": Yer ile gök arası, yukarıdan aşağı inmek. 

Ayet peygamberlerden ve getirdikleri vahiylerden söz ediyor. Necm kelimesinin taşıdığı bu anlamı rahmetli Elmalılı da biliyor ve tefsirinde yazmış. Ancak güneşi, ayı ve yıldızları yaratan bilgeleri bilmediği için emin olamamış ve necm kelimesini orijinal haliyle bırakmayı tercih etmiş. Sonraki yıllarda Elmalılı mealini güncelleyenler, daha iyi anlaşılsın diye necm kelimesini yıldız olarak çevirmişler. Bu bir hata olmuş, çünkü kelimenin yıldız olarak çevrilmesi bir sonraki ayetle bağını koparıyor. Ne yazık ki aynı hata 49. ayetteki Şira kelimesinde de yapılmış. ) 

2. Arkadaşınız aldanmadı ve aldatmadı,

3. Kendi bildiğince konuşmuyor,

4. O vahyedilen bir vahiydir,

("Vahiy": Aklın kalpteki Allah'ı dinlemesinden doğan ve sadece peygamberlere özgü olan iletişim biçimi. )

5. Ona güçlü hisler öğretti,

("Şedid": Sert, sıkı, sağlam, güçlü, şiddetli.  "Kuva": Kuvvetin çoğulu, kuvvetler, güçler, güçlü hisler, güçlü anlayışlar. )

6. Anlayış sahibi böylece doğrulup yükseldi,

("Zu": Sahip. "Mirre": Kuvvet, akıl, anlayış, yol alma. "İstiva":  Müsavi oluş, eşit oluş, yükselmek, istikamet, yöneliş, kaplayış.

Önceleri ayette adı geçen anlayış sahibinin Cebrail olduğunu düşünürdüm, sonra yanlış düşündüğümü fark ettim. Bu anlayış Hz. Muhammet'in anlayışı, yükseldiği yer Cebrail'in yüksekliğidir. )

7. Ve O ufkun yükseklerinde iken,

("Ufk": Gök ile yerin birleşmiş gibi göründüğü yer, görüşün son sınırı, görüş ve anlayış derecesi. "A'la": En yüksek, en yükseğe yükselen.

Ufkunu açmak deyimini hatırlarsanız, Hz. Muhammet'in düşünce ufkunun nasıl yükseldiğini de görebilirsiniz. )

8. Sonra indi, derken eğildi,

("Dena": İnmek, inerek yaklaşmak. "Tedelli": Tevazu göstermek, aşağı inmek, eğilmek. )

9. Ve uzaklık yayın iki ucu arası kadar oldu, belki daha da yakın,

("Kab": Bir yayın iki ucunun kabzaya (tutma yerine) olan mesafesi. "Kavs": Yay, yay biçiminde olan şeyler, eğrilik. 

Yay, ok atmakta kullanılan eski bir harp silahıdır. İki ucu da eğridir ve gerildiği anda daha da eğilir. Doğru gibi görünen tek yeri elin tuttuğu ve okun çıktığı kabza denilen yeridir. Gerçekte kabza da tam doğru değildir, yay gerildikçe o da eğrilir. Böylece doğruluk iki eğri uç arasında belirsiz noktaya dönüşür. Ayet Hz. Muhammet'in kalbinin doğruluğundan ve dünyanın eğriliğinden söz ediyor. )

10. İşte kuluna vahyettiği şeyi böyle vahyetti,

11. Anlayışı gördüğü şeyi yalanlamadı,

12. Yoksa gördüğü şeyler hakkında bilir bilmez tartışıyor musunuz?

("Tumarune": İleri geri konuşmak, bilir bilmez tartışmak.)

13. Şüphesiz onu başka bir inişinde daha görmüştü,

14. Son derece göz kamaştıran ağaçların yanında,

("Sidre": Arabistan kirazı denilen bir tür meyveli ağaç, hayrette kalmak, gözleri kamaşmak, hayran olmak. "Münteha": Son, en son derece, en son yer, uç nokta. )

15. Onun da yanında cennet mekanları,

("Meva": Mekan, mesken, varılacak yer, sığınılacak yer.) 

16. İşte orada ağacı bürüyen bürümüştü, ama ne bürüme.!

17. Fakat  bakışları kaymadı ve gerçeğin dışına çıkmadı,

18. Ve şüphesiz rabbinin haberlerinden en büyüklerini gördü,

( Yukarıdaki ayetlerin Hz. Muhammet'in Cebrail ile birlikte gerçekleştirdiği miraç hadisesinden söz ettiği ve gösterilen bu şeylerin cennetle ilgili olduğu söylenir. Şimdi büyük bir samimiyetle kendinize sorun; Ne anlatıyor bu ayetler, kim bu Cebrail, ne gördü Hz. Muhammet, kim o bilir bilmez tartışanlar, biz neler biliyoruz bu anlatılanlar konusunda?

Hayal etmeyi düşünüyorsanız edin, hayale sınır yok. Nitekim bazı tefsirler hayal edenlerin, bilir bilmez konuşanların hayalleriyle dolu. İtiraf etmeliyim ki Gılgamış Destanını okuyuncaya kadar ben de hiçbir şey anlamamış, türlü şeyler hayal etmiştim. Sonra eski peygamberlerden Lokman olduğu anlaşılan Gılgamış belirdi ve bu garip yolculuğun sırrını anlattı. Arzu edenler 31 Lokman suresinin altında verdiğimiz Destanın 9. Tabletinde okuyabilirler, burada bölümün sonundan kısa bir pasaj aktaracağım. 

" On bir Beru yol aldığında Güneşin ışığı göründü,
On iki Beru yol aldığında Apaydınlık oldu her şey,
Böylece ilerledi Değerli Taş Ağaçları Bahçesi'ne,
Meyveye durmuştu Kırmızı Akik, göz kamaştırıcı salkımlarıyla,
Yaprakları meyvelerle donanmış Lacivert Taşı Ağacının doyum olmuyordu seyrine,
Sedirler, siyah damarlı beyaz Taştandı,
Deniz İncisi, Sasu Taşlarla bezenmişti,
Böğürtlenler, dikenler bürümüştü An.za.gul.me Taşı'nı,
Keçiboynuzu Ağacı, Yeşil Abaşmu Taşlarla kaplıydı,
Akik ve Elmas ve Firuze,
Ve Gılgamış, bu harikalar arasında dolaşırken,
Dönüp Güneş'e baktı."

Sanırım neler olup bittiğini anlamışsınızdır. Taş kesilmiş mücevher ağaçlar, taş kesilmiş insanların değer verdiği nesnelerdir. Miraç yolculuğunu anlatan bu satırlar İnsanoğlunun altın ve mücevhere olan tutkusundan söz ediyor ve peygamberler bizim hayran olduğumuz bu şeylere dönüp bakmıyor bile. ) 

19. Hiç düşündünüz mü Lat ve Uzza’yı,

20. Ve üçüncüleri Menat’ı?

21. Erkekler sizin de kızlar Onun öyle mi?

22. Bu ne kadar çarpık bir paylaşım,

23. Bunlar sadece sizin ve atalarınızın yakıştırması ve O İlah bu konuda bir bilgi indirmedi. Onlar ancak zanlarına ve nefislerinin hevesine uyuyorlar, oysa rablerinden yol gösterici geldi, 

24. Yoksa her şey insanın istediği gibi mi olacak?

25. Oysa dünya hayatının sonu da başı da O İlah'ındır,

26. Göklerde (bilgeliklerde) nice melek (bilge) var ki, O İlah'ın razı olup izin verdikleri hariç kimse için ricacı olamazlar,

( Bugün bizler meleği göze görünmeyen ruhani varlıklar olarak anlıyorsak da eski kültürler öyle anlamıyorlarmış. Örneğin Antik Mısır halkı firavunu tanrı bilir, yanındaki güç sahibi vezirlerine melek derlermiş. Bunlar benim değil Kuran'ın ifadeleridir ve Enam 6/8, Furkan 25/7, 21, 22, 25, ve Yusuf 12/31, ayetlerinde okuyoruz. Ancak meleği anlamak yetmiyor, arkasından gökleri de anlamak gerekiyor. O da yetmiyor, göklerin üstündeki Allah'a yakınlaşmak gerekiyor. )

  
27. Görünen o ki dirilişe iman etmeyenler melekleri (bilgeleri) dişi sanıyor,

28. Oysa bu hususta hiç bir bilgileri yoktur, sadece zanna uyuyorlar. Zan ise hiç şüphesiz gerçeği ifade etmez,

29. Şu halde zikrimizden (ilmimizden) yüz çeviren ve dünya hayatından başka bir şey düşünmeyen kimseyi boş ver,

30. İşte onların bilgiden ulaşabilecekleri bu kadar. Şüphesiz rabbin yolundan çıkanı da, doğru yolda olanı da bilir,

31. Göklerde ve yerde olan şeyler, O İlah'ın kötülük edenleri cezalandırması ve iyilik yapanları daha güzeliyle ödüllendirmesi içindir,

32. Ufak tefek kusurları dışında büyük günahlardan kaçınanlara gelince, bil ki rabbinin hoşgörüsü geniştir. O sizin yerden inşa edilişinizi de, analarınızın karnındaki gizliliğinizi de bilendir. Bu nedenle kendinizi kusursuz zannetmeyin, O koruyup korunanları bilir,

("Ecinne": Cenin'in çoğulu, ceninler, ana karnındaki çocuklar. "Cenin": Ana karnında harekete başlayan çocuk, gizli ve örtülü olan şey. "Cenn": Bir şeyi gizlemek, gizli olmak, ana karnındaki çocuk. 

Ana karnında oluşan her çocuk Allah'ın gizliliğinden gelen yeni bir yüzdür. Doğduktan sonra anası babası ve toplumun diğer yüzleri onu eğitir ve insan inşa ederler. ) 

33. Gördün mü yüz çevireni?

34. Azıcık verip de cimrilik edeni?

35. Yoksa geleceğin ilmine sahip de görüyor mu olacakları?

36. Yoksa kendisine haber verilmedi mi Musa'nın sayfalarında olanlar,

37. Ve sadakat borcunu ödeyen İbrahim’in?

("Vefa": Sözünde durma, sevgide ve dostlukta sürekli olma, sorumlu olduğu şeyi yerine getirip sorumluluktan kurtulma. ) 

38. Doğrusu kimse kimsenin günahını yüklenmez,

39. Ve insan için kendi yaptığından başka bir şey yoktur,

40. Şüphesiz yaptıkları yakında görülecek,

41. Ve karşılığı eksiksiz ödenecektir,

42. Şüphesiz dönüş rabbinedir,

43. Doğrusu güldürüp ağlatan da Odur,

44. Öldürüp dirilten de,

45. Şüphesiz erkek ve dişi çiftleri de O yarattı,

46. Atılan bir damla sudan,

47. Şüphesiz tekrar diriltmek de Ona aittir,

48. Şüphesiz kimine yeterince verip kimini zengin eden de Odur,

49. Şüphesiz Odur Şira'nın rabbi,

("Şi'ra": Şuur, anlayış, idrak, Sirius yıldızı. 

Sirius, büyük köpek takımyıldızı olarak bilinen bir yıldız kümesinin en parlak yıldızıymış. Çoban yıldızı, kutup yıldızı, sabah yıldızı, akşam yıldızı gibi farklı isimleri de varmış. 

Elmalılı ve Yaşar Nuri Öztürk, Şira kelimesinin kök anlamının şuur olduğunu, Sirius yıldızının bu şuurdan isim aldığını söylüyorlar. Ancak halk arasında genellikle yıldız olarak algılanıyor. Güneşin, ayın ve yıldızların nasıl yaratıldığını anladığımızda, ister yıldız olsun ister şuur, ayetin her iki anlamı da doğruladığını görüyoruz. Fussilet 41/37 ayetinde ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz. )

50. Geçmişte Ad halkını O yok etti,

51. Kimseyi bırakmaksızın Semud halkını da,

52. Ve daha eskilerde zalimlikte (nefsine uymakta) azgınlaşan Nuh kavmini de,

53. Alt üst edip yerin dibine geçirdi,

54. Örtüp görünmez etti,

55. Şu halde rabbinin yaptıklarından nasıl şüphe edersin?

56. Bu da öncekiler gibi bir uyarıdır,

57. Gelmekte olan yaklaşıyor,

58. Ve onu O İlah’tan başka gösterebilecek olan yoktur,

59. Yoksa siz bu sözlere şaşıyor musunuz?

60. Ağlanacak halinize gülüyor,

61. Ve umursamıyorsunuz,

62. Artık secde (ayaklara kapanmak) ve kulluk O İlah'a.

***