88 GAŞİYE (Büyük kabus)

İnsanla görünen O İlah adına,

1. O büyük kâbustan haberin var mı?

2. İşlerin tatil edildiği o günde bazı yüzler dehşet içindedir,

3. İşleri boşa gitmiştir,

4. Yakıcı bir ateşe düşerler,

5. Kaynar sulardan sulanırlar,

6. Yedikleri acı dikendir,

( Kaynar sular ve acı dikenler dildeki teşbih sanatıdır. Bağırıp çağıran kavgacı insanları ve onların sarf ettiği yaralayıcı sözleri anlatır. )

7. Ne besler, ne doyurur.

8. İşlerin tatil edildiği o günde kimi yüzler de ışıl ışıl,

9. Yaptıklarının sonucundan memnundur,

10. Emsalsiz bahçelerin içindedir,

11. Orada boş sözler işitilmez,

12. Her şey su gibi akar,

13. Taht gibi rahat koltuklar,

14. Tepsilerde kadehler,

15. Dizi dizi yastıklar,

16. Ve serilmiş halılar.

17. Bakmıyorlar mı deve nasıl yaratılmış?

( Şimdi haklı olarak diyeceksiniz ki; Neden deveye bakalım, file ya da kanguruya baksak olmuyor mu?

Bu garipliği rahmetli Elmalılı da fark etmiş olmalı ki, İranlı müfessir Zemahşeri'nin Keşşaf isimli tefsirinde işaret ettiği manayı eklemek zarureti hissetmiş. Zemahşeri özetle şöyle diyor; 

" Bu ayette göklerden söz eden bir sonraki ayete gönderme vardır. Elbette deve yerine evcilleştirilmiş başka bir hayvanı da düşünebilirdiniz. Ayetin deveyi seçmesindeki neden, Araplar deveyi iyi tanıdığı içindir. Ayetin maksadı, deve ile gökler arasında bir bağ olduğunu düşündürmektir."  

Nasıl bir bağ? Bilgelikle ilgili bu bağı Araf 7/73 ve Neml 27/48 ayetlerinde bulacaksınız. )

18. Ve gök (bilgelik) nasıl yükseltilmiş,

19. Ve dağlar (alimler) nasıl dikilmiş,

20. Ve yer nasıl düzenlenmiş?

21. Şu halde hatırlat, sen sadece hatırlatmakla yükümlüsün,

22. Zorla kabul ettirecek değilsin,

23. Ancak kim yüz çevirir ve kafir (kalp körü) kesilirse,

24. O İlah onu en ağır biçimde cezalandıracaktır,

25. Şüphesiz onların dönüşü bizedir,

26. Ve hesapları da bizim elimizdedir.

***